Mültecilerin tutulduğu idari gözaltı merkezleri kapatılmalı ve tüm kâğıtsızlara sağlık hakkı tanınmalı

◼ Kıvanç Demir

Başbakanlığa bağlı fakat bağımsız olan “Hakların Savunucusu” (Le Défenseur des droits), 18 Mart’ta idari gözaltı merkezlerinde (CRA – Les centres de rétention administrative ) yurt dışı edilmek için tutulan kâğıtsızların kötü koşullar altında yaşadıklarını ve bu durumdan endişe duyduklarını açıklayan karar almıştı. Resmi kurum kaygılarını İçişleri bakanı Christophe Castaner’e ilettiklerini belirtililer. “Hakların Savunucusu” na göre yaşanan sağlık krizi koşullarında sınırlarının kapandığı ve bundan dolayı mülteci ve göçmenlerin yurt dışı edilmesinin koşulları kalktı, bu durumda idare gözaltı merkezlerinin insanları uzun vadeli göz altında tutmasının yasal olup olmadığının sorgulanması gerekiyor.

Kurum idari gözaltı merkezi çalışanları ve mültecilerin bu yerinin kendi yapısından da kaynaklı aşırı karışıklığından kaynaklı uygulanması gereken COVID-19 virüsünden korunma davranışlarının uygulanmasının da imkansızlığına dikkat çekip buraların kapanmasını talep etmişti. 21 Mart’ta Ulusal insan hakları danışma komisyonu başkanı Jean-Marie Burguburu ve hak savunucusu Adeline Hazan bir kez daha aynı yönde bir açıklama yapmışlardı. 

25 Mart’ta Mülteci ve göçmenlerle dayanışmada bulunan derneklerin bu idari göz altı merkezlerinin kapanması için Danıştay’a başvurmuş ve aynı talep bir kez daha tekrarlanmıştı. Dernekler mültecilerin insani haklarının bu sağlık krizi koşullarında çiğnendiğini belirtmiş ve burada tutulan kâğıtsızların serbest bırakılmasını talep etmişti. 

Fakat tüm bu gerçekliğe rağmen Danıştay 27 Mart’ta aldığı kararda İdare gözaltı merkezlerin tutulan mültecilerin, yaşam ve sağlık haklarının yeterli düzeyde olduğuna ve yerleşim yerlerinin kapatılması için bir neden olmadığını belirtmişti. Yüksek mahkemeye göre özellikle mülteci sayısının bir çoğalma göstermediği, hijyen ürünlerinin sağlanmasında herhangi bir sorun ve tedavi görme yetersizliği gibi bir durum yaşanmadığı sürece buraların kapanmasının gerekli değildi. 

Fakat bu karardan sonra göz altına ve buralara yerleştirilen alınan kâğıtsızlar küçümsenmeyecek bir oranda devam etti. Tutuklu sayısının arttığını 9 Nisan’da İçişleri bakanı bile kabul etti. Ve beklenen oldu, tutuklular içinde COVID-19 yayılmaya başlandı. 15 Nisan’da Paris idari mahkemesi Paris yakınlarında bulunan Vincennes idari tutuklu merkezine 14 günlük bir karantina sürecinde yeni kimsenin gönderilmemesine karar verdi. Bu karar bile yetkili kurumların kâğıtsızları tuttuğu bu göz altı merkezlerinde virüsün yayılmasını engelleyemediğini gösteriyor. 

Fakat İçişleri bakanlığı ise kâğıtsızlar avını bırakmak yerine gözaltına alınanları Paris çevresinin diğer İdari göz altı merkezi olan Mesnil-Amelot’ya göndermeye başladı. 

Ulusal insan hakları danışma komisyonu ise 15 ve 17 Nisan’da bu iki göz altı merkezine ziyaret etti ve iki binanın da birbirine çok benzediğini tespit etti. Dolayısıyla birisinde virüsün yayılması engellenemediyse diğerinde de engellenemez. 

İşte bu böyle bir durumda “Hakların Savunucusu” 18 Nisan’da yeni bir karar alarak Iç isleri bakanlığına bildirdi. Kuruma göre, İdari gözaltı merkezlerine yapılan yerleştirmelerin acilen durması, mülteciler, idari personel ve tüm çalışanların sağlığının ve gözetiminin güvence altına alınması, maske, jel dezenfektanları ve diğer korunma için gerekli önlemlerin alınması, herkese koronavirüs testinin yapılması, virüsün bulaştığı insanların karantinaya alınması ve herkesin sağlık hakkından yararlanmasının garanti altına alınması ve koronavirüs testleri pozitif çıkan ve tıbbı güvence altına alınan insanların da derhal serbest bırakılması gerekiyor. 

İnsan hakları savunucu dernekler ise daha da ileri giderek göz altında bulunan tüm kâğıtsızların derhal serbest bırakılması ve herkesin sağlık hakkından faydalanmasının garanti altına alınmasını talep ediyorlar.