RSA, bir yoksulluk geliri ve sosyal güvence

Yaprak ZORLU

1945 yılı savaş sonrası derin etkileri devam eden ekonomik kriz ve aşırı yoksulluk, emekçilerin mücadelesi ile birleşince, Fransa’da sosyal ve sağlık güvencelerinin gelişmesine neden olmuştur. Bu gelişmelerin içinde, insanların bir iş, meslek ve sosyal hizmetlere kolaylıkla ulaşabilmeleri kolaylaştırmakta vardı. Emekçilerin mücadelesi ivme hazandıkça yeni haklar garanti alınmaya devam edildi.

Bunlardan biri ise 1988 yılında Mitterand döneminde ortaya çıkan, RMI ( Asgari Uyum Geliri ) adı altında, bir yoksulluk geliridir. 2009’daki bir reformla, RSA ( Aktif çalışma koşulları için dayanışma geliri ) olarak ismi değiştirilmiştir.

RMI, Michel Rocard hükümeti döneminde başlangıçta merkezi devlet ve bölge kurumları tarafından finanse ediliyordu. Raffarin hükümeti ise 2003 yılındaki kararnamelerle devlet tarafından ödenekleri ödemeye devam etsede, CAF ( Aile Yardim Kasasi ) aracılığıyla bir çok bürokratik işlem yürütülmesi için yetkiyi bölge kurumlarına verilmiştir.

2009’da ise, dönemin Cumhurbaşkanı Nicolas Sarkozy ve başbakanı Francois Fillon, RSA yasasını yeniden düzenleyerek, RSA Socle (Tabana yonelik ) – tüm yetkiyi bölge kurumlarının denetimine bırakan- ve RSA Activité ( aktif düşük gelirliler ) – direk merkezi hükümetin kontol ettiği iki ayrı sosyal yardım ortaya çıkardı.

Emmanuel Macron, 2. dönem için cumhurbaşkanlığı adaylık kampanyası sırasında, Fransa’da 2 milyon hanenin konuk, cocuk, yoksulluk gibi sosyal yardımlarını yeniden reforme etme isteğini dile getirerek  » RSA’yı bir faaliyet ( aktif çalışanların ) geliri haline getirelim, ödenekten yararlananlar daha iyi destek alabilmesi için haklar ve görevler arasında bir denge sağlayalım » diye beyanatlarda bulundu. İkinci defa başkan seçilen Macron’un yeni hükümeti, Ocak 2023’ten itibaren bu yasa üzerine yeni bir değişiklik hazırlamak üzere kolları sıvadı.

Yeni RSA

Uygulanmak istenen değişiklik  » koşullarına göre  » fikrine dayanan bir RSA’dır. Buna göre yeni RSA ödeneğinden yararlanmak için haftada 15 ile 20 saat çalışma veya faaliyette bulunmak şart koşuluyor. Bu yeni RSA’yı ileriki tarihlerde tümden uygulamaya geçirmek amacıyla Aralık ve Ocak ayında 19 gönüllü bölge, pilot bölge olarak belirlenerek, bu yeni sistemi deniyor.

Yeni bir hak gasbı

40 yılı aşkın süredir uygulanan feci neo-liberal ekonomi politikaları, eşitsizlikleri derinleştirmiş ve emekcilerin dışlanmasına neden olmuştur. Hiç şüphesizdir ki, RSA ödeneğinden yararlananların sayısındaki artış karşısında, bu ödeneği alanlara yönelik yeni koşullar eklenmesi, Macron hükümetinin mevcut kemer sıkma politikalarının mantığına göre  » sosyal içerik  » değil, hak gasplarına yol açılarak ödenek alanların sayılarının yasa zoruyla azaltılmasına yer vermektedir.

France Travail

RSA için planlanan bu yeni değişiklik, iş arayanlar içinde tek durak noktası yaratmayı amaçlayan ülke kaynaklarının ulusal ve uluslararası şirketlerin hizmetine sunan ve emekçilerin kazanılmış haklarını tek tek ortadan kaldırmayı amaçlayan, Macron’nun neo-liberal reformunun bir parçası olan  » France Travail ( Çalışan Fransa )  » adlı refomlar serisinin bir başka durağıdır.

10 milyar devlet kasasına geri dönüş 

Sosyal yardım almaya hak kazanan kişilerin yaklaşık %30’u, genellikle prosedürlerin karmaşıklığından dolayı bu yardımı alamıyor. Devletin kasası için yapılan tasarrufun on milyar avro olduğu tahmin ediliyor.
Sosyal hak talepleri, dijital kullanımı zorluğu ve her başvuru  dijital üzerinde olması ile beraber büyük bir engel. Her üç Fransız’dan biri sosyal yardım konusunda haklarından habersiz olmuş oluyor.
Sosyal yardımların simülatörler aracılığıyla yapmalarına ziyade direk başvurusunda bulunmaları öneriliyor.
Hükümet in yeni projesi ise
2024’ten itibaren özellikle RSA yardımı başvuruları için önceden doldurulmuş formlar ama yinede yardımları bilmeyen veya talep etmeyen bir kesim kalacaktır diye öngörülüyor.

RSA bugünki haliyle Aile, Sağlık ve Dayanışma Bakanlığı tarafından finanse edilmektedir. Yararlanan kişilerin koşullarına göre genelde CAF ( Aile Yardım Kasası ) veya MSA ( Sosyal Güvenlik Tarım Rejimi ) aracılığı ile ödemeler yapılır.

RSA’dan yararlanmak için dikkate alınanlar ?

– 25 yaş üstü

– 18-24 yaş grubundakiler ise başvuru tarihinden önceki 3 yıl boyunca en az 2 yıl tam zamanlı (en az 3.214 saat) çalışmış olmak

– Kişinin kendisi veya evliyse ailenin gelir kaynakları ( maaş, emeklilik, Diğer sosyal yardımlar vb)

– Oturduğunuz ev ve ya daire

– Mesleki durum

RSA ödeneğinden yararlanan her birey yeniden hesaplamaların yapılabilmesi için  mecburen 3 ayda bir güncelleme yapmak zorundadır.

RSA prosedürlerinden bir diğeri de sosyal ve profesyonel uyum süreci için Pole Emploi’ya yazılı kalmak.