MEDEF ve Macron emekçilerin haklarına saldırmaya devam ediyorlar

◼ Kıvanç Demir

Karantina sürecinde ekonomik kriz daha da derinleşmeye devam ederken, Macron ve hükümeti ise işsizlik kurumu Pole Emploi için yapılacak reformu gerçekleştirme konusunda ısrar ediyor. Aslında bu reform paketinin ilk bölümü 2020 başında yürürlüğe sokulmuş ve devamı olan ikinci paket ise 1 Nisan’da yürürlüğe girecekti ama salgından dolayı Eylül ayına ertelendi.

Peki bu ikinci reform neyi içeriyor? 

Bu reformun ikinci bölümü, işsizlik kasasında tasarruf gerçekleştirebilmek için işsizlik maaşlarının hesaplanmasını değiştiriyor. Yeni hesap şekline göre emekçilerin ellerine geçecek ortalama ücret %22 daha da düşecek. Salgınla birlikte işsizliğin birden yükselmesi ve zaten alım gücü düşen emekçilere ek bir kesinti daha dayatmayı göze alamayan hükümet bu paketin uygulamasını gelecek Eylül ayına erteledi. Fakat sendikalar bu ertelemenin aslında reformun ne kadar kötü olduğunun bir şekilde hükümet tarafından kabul edilmesi anlamına geldiğini ve bundan dolayı da tamamen geri çekilmesini talep ediyorlar. 

Sağlık kriziyle birlikte ekonomik krizde büyümeye devam ediyor! 

Pole Emploi’nın verilerine göre mart ayında işsizlik %7 yükseldi. Ayrıca, işsizliğe yazılanların ağırlıklı olarak geçici sözleşmelerle çalışan veya geçici işlerde çalışanların olduğu belirtiliyor. Fransa’da işsizlik kurumunda ay içinde hiç çalışmamış ve aktif iş arayan A kategorisine kayıtlı sayısı 3 732 500’dür. Özellikle, Mayıs ve sonraki aylarda işsizliğe yazılacak kişilerin sayılarında yüksek bir artış gerçekleşeceği ifade ediliyor. 

Havacılık ve diğer sektörlerde yüzlerce işçi işten çıkarılacak! 

Yapılan açıklamalara bakıldığında saldın döneminde faaliyeti neredeyse tamamen durmuş olan havacılık ve otomobil gibi sektörlerde yüzlerce kişi işten çıkartılacak. Bu işten atmaların ilk olarak taşeron firmalarda başlaması öngörülüyor. 14 Nisan’da Airbus havacılık şirketiyle çalışan DAHER (havacılık alanında sanayi armatörlüğü yapan bir firmadır) yönetimi bir açıklamasında “hayatta kalma planı’’ olarak 3000’e yakın işçiyi işten çıkartacağını belirtmişti. 

Macron hükümeti salgın için 300 milyarlık ekonomik paketinin büyük bir bölümünü Airbus, Air France, Peugeot, Renault vb.. büyük tekel ve orta ölçekli şirketlere hem kredi yoluyla, hem de doğrudan aktarmasına rağmen bu şirketler ve yöntemleri milyarca Euro’luk desteğe rağmen işçileri hala işten çıkarmaya devam ediyor. Böylelikle tamamen işçi düşmanlığı yapmaya devam ediyorlar. 

Havacılık sektöründe uzmanlaşmış bir başka firma olan Sabena Technics’in Bordeaux ve Dinard fabrikalarında da 250 işçinin işten atılacağı belirtildi. Bir diğer firma ise mobilya sektöründeki Aliena’da 2000 işçi işten çıkartılmakla karşı karşıya. Elbise satışı yapan NAF-NAF firmasında ise 1000’nin üzerinde, ayakkabı ve elbise gibi satışlar yapan La Halle mağazalarından ise 6000 kişinin işten çıkarılacağı öngörülüyor.

İşsizliğin hızlı bir şekilde yükseldiği ve önümüzdeki dönem de devam edeceği var sayılırken, Macron hükümeti işsizlik reform paketini uygulamada ısrarlı. İşçi sendikaları ise bu işsizlik reformunu geri çekilmesini talep ediyor. 

İşsizlik maaşında %22’lik bir düşüş emekçilerin cebini delecek 

Hatırlatmak gerekirse işçi maaşlarından yapılarak işsizlik sigortasına giden kesintilerde bir düşüş yaşanmıyor. Fakat eğer Macron’un reformu eylül ayında yürürlüğe girerse işsizlik maaşı hesaplamaları yapılırken ortalama %22 daha düşük olacak. Buda emekçilerin alım gücünü sert bir şekilde etkileyecektir. Zira hayat pahalılığı artmaya devam etmekte ve maaşlara zam ise yapılmamaktadır, bu yüzden zaten var olan koşullarda emekçilerin alım gücünde bir düşüş gözlemlenmektedir. 

Yeni hesaplamaya göre somut bir örnek vermek gerekirse. Son 24 ay içerisinde 6 ay boyunca 1200€ net bir maaş ile çalışan bir işçi eski işsizlik maaşı hesaplamalarına göre ayda 905€ işsizlik maaşı alabilirken bu yeni hesaplamaya göre ise 708 € maaş olacaktır. Yani gelirinde %22’lik bir düşüş yaşanacak. 

Dikkat edilmesi gereken bir diğer unsur ise, 2019’da Macron hükümetinin aldığı karara göre, işsizlik maaşı almaya başvurmak için artık 4 ay değil, 6 ay ya da toplam 910 saat çalışmışlık şartı aranmaktadır.

Bu başvuru süresinin uzatılmasından kaynaklı 1 Mart’ta 410.000 güvencesiz işte çalışan işçi sözleşmeleri bittikten sonra Pole Emploi’ya başvuru yapamamıştı. Hükümetin bu reformu sezonluk işçileri ve geçici sözleşmelerle çalışan emekçileri çok zor durumda bırakıyor. Zira bunların birçoğunun sözleşmeleri sağlık krizi sürecinde karantina önlemlerinden dolayı iptal edilmiştir. 

Sağlık OHAL’i sürecinde, haftalık çalışma saati 60’a çıkarıldı!

Acil sağlık OHAL’i sürecinde Macron hükümeti iş yasasını tırpanlayan birçok önlem geçirdi. Bunlardan bir tanesi haftalık çalışma saatinin 60’a çıkarılması oldu. Bir yandan işsizliğin arttığı diğer yandan da kimi sektörlerde ihtiyacın artmasına cevap verebilmek için yeni istihdam yaratmaktansa hükümet haftalık çalışma süresini artırmayı tercih etmesi hiç anlaşılır değil. Kuşkusuz Fransız büyük sermayenin örgütü MEDEF bunu dayatmıştı, zira işe alacağı her yeni kişiyi daha sonra işten atması kimi sorunlar doğurabilirdi. Üstelik bu vesileyle haftalık çalışma süresi 35 saatte de yeniden saldırmanın vesilesi yaratılmış olurdu, ki MEDEF derhal bu yasal sürenin uzatılmasını istemekten geri kalmadı. Büyük sermayenin örgütüne göre işçilere daha fazla esnek çalışma dayatılmalıdır. Fakat bununla da sınırlı kalmayarak karantina sürecinde işçilerin birikmiş izin hakları (RTT) ve ücretli yıllık izin hakların da göz dikti ve evde karantina da geçirilen sürenin 10 günü birçok işyerinde ya RTT ya da ücretli izin olarak sayıldı. 

Karantinadan sonra Medef ve Macron hükümeti yeni saldırılar peşinde

11 Mayıs’ta hayatın ‘’normalleşmesi’’ sürecinin başlamasıyla MEDEF ve Macron hükümeti el ele, kol kola iş dünyasının yeniden faaliyetlerine başlayabilmesi için çalışma saatini bolca arttırmanın peşindeler. 

Tersinden ise işçi sendikaları istihdam konusunda ciddi kaygıların olduğunu, işten atmaların ve işsizliğin arttığı bugünkü koşullarda haftalık iş saatlerinin arttırılmasının anlamsız ve kabul edilemez olduğunu belirtiyorlar. Çalışma saatlerinin uzatılması yerine yeni işçilerin işe alınması hem üretimin arttırılmasına cevap verirken hem de işsizliği düşürecektir. Fakat kârını arttırmayı planlayan şirketler bunun tersini yapıyor.

CGT Sendikası Konfederasyon sekreteri Nathalie Verdiel’e göre, çalışma saatlerinin maaş kaybı olmadan haftalık 32 saate düşürülmesi hem işçilerin lehine olurken hem de yeni istihdam yaratacak, milyonlarca işçiyi işsizliğin pençesinden kurtaracaktır. Fakat Macron hükümeti ve MEDEF bunun tam tersini yapmak için fırsat peşinde.

Örneğin Aveyron şehrindeki postane yönetimi pandemiyi fırsata çevirerek toplu iş sözleşmelerini yeniden düzenleyerek bütün postacılara günlük çalışma saatlerini, yemek zamanlamalarını yeniden organize etmeyi ve esnek çalışma koşullarını dayatmıştır. Böylelikle 10’a yakın süreli sözleşmeyle çalışan emekçinin işine son verildi.

Covid-19 salgını sürecinde ek mesai saatinin dayatılması bir kural oldu. Oysaki bu zorunlu mesai yerine yeni istihdam yaratıla bilinir. CGT sendikanın 2018’de ki yaptığı bir açıklamaya göre, dayatılan ek mesai saatlerinin Fransa genelinde ortalama 542 000 işçinin tam çalışma saatine tekabül ediyordu, yani bu mesai saatleriyle yarım milyon istihdam yaratıla bilinirdi. 2020 için tüm sektörler için daha veriler yok fakat şu salgın koşullarında üretimi yavaşlamayan, tam tersine artan sektörlerde zorunlu ek mesai dayatması yerine yeni işçi işe alınmış olsaydı tam 350 000 kadar istihdam yaratıla bilinirdi. Görüldüğü gibi bir yandan işten atmalar, diğer yandan da zorunlu mesai saatinin yapılması için haftalık çalışma saatinin 60 saate çıkarılması tamamen anlamsız ve saçmadır. İşten bundan dolayı CGT sendikası işsizliği düşürme ve yeni istihdam yaratabilmek için tam ücret karşılığında haftalık yasal çalışma süresinin 32 saate düşürülmesini gündeme getirdi.