Hava, Toplu dağıtım, Posta ve Ulaşım sektörlerinde, işçiler salgından birer birer etkileniyor

Kıvanç Demir

RATP’de ilk ölüm

RATP’de ( Paris Toplu Taşıma Sistemi ) bir çalışan salgından kaynaklı olarak hayatını kaybederken, RATP yönetimi vefat eden kişinin « Otobüs merkezinde kadro » olan birisi olduğunu Twitter hesabından duyurdu. Yaşamını yitiren bu çalışanın eski koşullarda denetimci/kontrolcü olarak başladığı ve kademe kademe yükseldiği, ölmeden önce emekliliğine ise az kaldığı ve uzun zamandır da CGT sendikasının üyesi olduğu ortaya çıktı. Sendika kaynaklarına göre, RATP ulaşım sektöründe 70 çalışanın Koronavirüs’e yakalandığı ve 2’sinin sağlık durumları kritik seviyede. 

Süpermarket Çalışanları

26 Mart günü, Paris’teki Carrefour Saint-Denis’de çalışan ve sendika delegesi 52 yaşındaki kadın kasiyer Aïcha Issadounène, Koronavirüs’e karşı yaşam mücadelesinde yenik düşmüştü. CGT 93’ün açıklamasında “ Her şeyden önce Aïcha, işverenin bitmek bilmeyen kâr hırsının kurbanı olmuştur. Şirket,  » yönetim kademesindekiler için salgına yönelik testler, maskeler ve uygun koşullar yaratırken, işçileri ise hiç bir koruma önemi almadan en öne atmaktan çekinmedi  » diyerek öfkeli olduklarını ve 29 Mart Pazar günü sendika süpermarketin kapatılması için girişimde bulunduğunu vurguladı. Aïcha, Cgt federasyonunun Tircaret ve servis bölümünde hayatını kaybeden ikinci temsilcisiydi. Bir hafta önce, Aulnay-sous-Bois’daki O’Parinor alışveriş merkezinde, güvenlik görevlisi olarak çalışan 45 yaşındaki Alain Siekappen’de salgından dolayı hayatını kaybetmişti ve böylelikle aynı şehirde iki kişinin ölümü önlemsizlikten dolayı gerçekleşti. 

30 Mart Pazartesi sabahı CGT bir açıklama daha yaparak, Fransa’nın güneyindeki Vitrolles kömününde bulunan, Carrefour’da çalışan iki kişinin daha salgına yakalandığı ve birinin ağır hasta olması dolayısıyla yoğun bakıma kaldırıldığı bildirdi. Bunu öğrenen 50 üzerindeki işçi ise meslektaşlarını desteklemek ve hakları olan « droit du retrait » ( işten çekilme ) eylemi gerçekleştirerek iş durdurdular. Sendika ise, marketin dezenfekte edilmesi, gerekli olmayan reyonların kapatılması ve maske verilmesi gerekliliğine vurgu yapıyor. Fransa’nın batısı Côtes-d’Armor bölgesindeki Ploufragan komününde ise, Carrefour’un lojistik bölümünde çalışan 26 kişi, yeni gelen maskeleri yönetimin işçilere dağıtmayı reddetmesi üzerine, protesto eylemi gerçekleştirdi. Ertesi gün, yönetimden o gün ki ücretlerinin verilmeyeceğini içeren bir tehdit mektubu aldıkları da ortaya çıktı.  

Roissy / Charles de Gaulle havalimanında, FEDEX firmasında kısa süreli (interim) olarak çalışan 60 yaşındaki işçi, salgından dolayı 24 Mart Salı günü hayatını kaybetmişti. İnterimlerde örgütlü olan CGT sendikası bu sahada aktif halde faaliyet gösteren geçici işçi çalıştıran birçok şirkete, soruşturma yapması ve koruyucu önlemlerin bir an önce alınması için uyarıda bulundu. Sendika, Fedex merkezisinde çalışan birçok kişinin ( 2500 işçiden 500’ü geçici işçi olarak çalışıyor ), virüse yakalanacağını söyledi. Fedex’deki örgütlü CGT, UNSA, CGC ve STAAAP gibi sendikalar ise, iş müfettişine bu durumu bildirildiklerini söylediler. 30 Mart Pazartesi günü ise, Manpower, Adecco ve diğer üç interim şirketi, Fedex merkezine interimli işçilerin gönderilmesine sona erdireceklerlerini duyurdular.

BİNLERCE İŞÇİ, İŞLERİNDE SALGINA YAKALANMAYA DEVAM EDİYOR ! 

Havacılık sektöründeki, SUD Havacılık sendikası da « Pist çalışanlarından tutunda, havalimanından yeni iniş yapmış uçaklarla ilgilenen işçilerin koruma önlemleri » olmadığını, bu işçiler arasında yüzlercesinin enfekte olduğunun kanıtlandığını veya şüpheli vaka olarak görüldüğünü açıkladı. Bunların arasında birçoğunun hastaneye kaldırıldığını ve solunum cihazına bağlı olarak yaşam mücadelesi verdiği, sendika tarafından onaylandı. Sendika, aynı zamanda 19 Mart’tan beri Air France firmasındaki sağlık, güvenlik ve çalışma koşulları komisyonunda bile, bu konuda bir bilgi eksikliği olduğunu belirtti. Hatta şu anda bile gecikmeli ve eksik bir şekilde koruma önlemleri olduğu ve bu alanda hasta olan çalışanların sayısıyla ilgili bir açıklama yapılmadığını da vurguladı.

Posta işçileri

26 Mart’ta La Poste grubunun olağanüstü yönetim kurulu toplantısında, SUD-PTT sendikası “ Enfekte olmuş Postane çalışanlarının sayısı , Fransız toplum nüfusunun toplamına oranlandığında çok daha fazla » diyerek uyarıda bulunmuştu. Sendika militanları tarafından verilen bilgiye göre, bu tarihte 129 kanıtlanmış vaka olduğu ve 500 kişinin daha etkinleşmiş olabileceği konusunda şüpheli oldukları ifade edildi. Genel nüfus üzerinden değerlendirildiğinde, 100.000 kişi üzerine 33 vaka düşerken, posta çalışanlarında bu oran 100.000 işçi üzerinde 55 vakaya denk geldiği açıklandı. Ayrıca, Chronopost’ta 39 işçinin salgından hastalandığını ve bu firmada salgının bulaşma hızının zirveye ulaştığı söylenirken, şirkete ait alt kuruluşlarında bu oranın 100.000’de 650 olduğu ifade edildi. 

Postanelerde çalışanların hastalığa yakalanma sayıları hala muğlaklık içermektedir. Postane yönetimi çalışanların özel verilerine ( RGPD-Genel Veri Koruma Düzenlemesi ) saygı gösterilmesi nedeniyle, koronavirüse yakalanmış vakaların sayımını yapmadıklarını açıklasa da, SUD-PTT sendikası şirket içerisinden edindiği bir bilgiye göre, 25 Mart itibariyle toplamda 167 teyidli vaka tespiti olduğu ve 311’i ise karantinaya alındığı, sadece gişe grubunda çalışanların 4’te 1’nin salgına yakalandığı öğrenildi. Postanede 3 haftadan fazla bir süredir iç atmosfer özellikle çok gergin olduğunu söyleyen kaynaklar, Mart ayının ilk yarısında korunma ve bilgi eksikliğinden dolayı, işçilerde işten çekilme haklarını kullanma sayısının iki katına çıktığını, özellikle bu oranın artmasının nedeni mektup dağıtımı alanında çalışanların salgından dolayı hedef haline geldikleri ve kendilerine enfekte olmasından korktukları, ifade edildi. O zamandan beri, Postane yönetimi postacıların haftalık turlarını 3 gün ile sınırlasa da, ancak günlük gazete patronlarının müdehalesiyle yönetimin dağıtım günlerinin arttırılması düşünüldüğü vurgulandı.

Demiryolu işçileri

Bir sendika kaynağına göre, ulaşım planının yeniden düzenlenerek azaltıldığını, SNCF’te (Fransa Devlet Demir Yolları) 3 demir yolu işçisinin salgından hayatını kaybettiğini söyledi. Mart ayı ortalarında Fransa’nın güneyindeki PACA bölgesinde, çalışan kontrolcü sayısı düşürülürken, son günlerde bu sayı 2’ye çıktığı belirtildi. Bu konuyla ilgili bilgileri sadece sağlık yetkilileri ve hükümetle paylaşıldığını açıklayan şirket sendikayla bilgileri paylaşmaktan ise kaçındı. Ancak sendikanın şirket içinden edindiği ve inceleyebildiği bir belgeye göre, 29 Mart itibariyle 402 SNCF çalışanında koronavirüs vakası görüldüğü ve 1402 kişide daha olduğundan şüphelendikleri tahmin ediliyor. Bir demir yolu sendikacısı ise “ Taşımacılık sektörü, salgının bulaşımı için apaçık yönlendirici “ olduğunu ileri sürerek, « özellikle, her tarafta olduğu gibi burada da, koruyucu önemler en düşük düzeyde » diye vurguladı. 

Çokça göze çarpan sektörler, toplum dağıtım ve ticarettir. CGT genel ticaret ve hizmet sekreteri Amar Lagha “ bugüne kadar 5 ölümüz var. Üç çalışan arkadaşımız güvenlik görevlisi, Aïcha ise Carrefour’da kadın kasiyerdi, Meurthe-et-Moselle bölgesinde ise bir genç kadın McDo çalışanı “ olduğunu belirtti. Geçen haftalarda salgından etkilenen 500 çalışanın kayıt altına aldığı biliniyorken, bugün ise bu sayı 1000’leri bulduğunu, söyledi. Sendikacı “ Endişelerimiz doğrulanıyor. Salgının gelmesi 15 gün ile 3 hafta sürer denmişti. Macron karantina sürecini açıklarken, meslektaşlarımız korumasız bir şekilde en ön saflardaydı. Mağazalara büyük bir akın vardı ve hiçbiri korunmuş değildi. Bu üçüncü haftada da ölülerimizi ve hastalarımızı saymaya devam edeceğiz “ diye belirtti. Özellikle CGT Ticaret sendikasına göre, Carrefour’da salgından enfekte olan çalışanların sayısının 200’ü geçeceğini, vurguladı. Sendika « Carrefour’un yönetim kurulu başkanı Bompard, herşeyin yolunda olduğunu söyleyemez “ diyerek Amar LARGA yönetime tepki gösterdi. CGT aynı zamanda, Carrefour ve çalışma bakanı Muriel Pénicaud hakkında, « başkalarının hayatını tehlikeye atmak ve tehlikedeki insanlara yardım etmedikleri için », ilgili makamlara şikayetlerde bulundu.

Bununda ötesinde, özellikle sanayi sektörü gibi birçok şirkette, uzaktan çalışma koşulları bulunmamaktadır. Amazon şirketindeki skandal çalışma koşulları birçok kez anlatılmaya çalışıldı. Peki 1,9 milyon insanın çalıştırıldığı taşımacılık ve lojistik sektöründe kaç kişide enfekte olan var ? Temizlik sektöründe kaç hasta var ?, Birkaç büyük tekelin yanında binlerce küçük firma, büyük şirketlerin taşeronları faaliyetlerini sürdürmeye devam ettirmekte. Şirketin faaliyette olması ve hesap vermemesinden dolayı, genel bir hesaplama yapmak zor olacak. Bununla birlikte, iş yerindeki sağlık koşulları önceden de hep kötü olduğu ve bu durumun devam ettiği açıkça görülüyor.

BU DURUMUN SUÇLU VE SORUMLULARI: HÜKÜMET VE İŞVERENLER !

Her yerde, koronavirüs salgının başlangıcından beri dün olduğu gibi bugünde gerekli korunma önlemlerin alınmamasına rağmen, işçiler baskı altında çalışmaya zorlandı. Ama işverenlerin sorumluluğu apaçık ortadaysa eğer, hükümetin sorumluluğu ise büyük. Mart ayının başında hükümetin yürütme konumudaki kişiler , işten geri çekilme hakkının kullanılmaması için büyük baskılar yaptılar. Hatta 9alışma Bakanı, koruyucu önlemlerin olmadığı sektörlerde çalışmayı reddeden işçilere tepki göstererek “Eğer RATP, salgının bulaştığı bir işçi yüzünden durma aşamasına gelirse, iş yasasındaki « droit de retrait » ( geri çekilme ) hakkı kullanmanın saygı duyulacak yanı yoktur » demişti. Bugüne geldiğimizde ise, toplu taşıma araçlarının sadece %30’u dolaşımda olduğu açıklandı. 

Hükümet istekliliğini hiçbir zaman yalanlamadı. Hatta, BTP ( Yapı ve inşaat çalışmaları ) sektörü patronlarının ve çalışma bakanlığı ile yapmış olduğu pazarlık, şantiyelerin açılması içindi ve daha sonra da zaten onaylandı. Hükümetin başka bir sorumsuzluğu ise, kasiyerlik gibi halka açık ve iç içe olan mesleklerde, korunma ve önlem için gerekli olan maskeleri vermeyi sözde etkisiz kalacağı için reddetmiş olmalarıdır. Hükümetin yakın zamana kadar sağlık personelleri için rezerve ettiği FFP2 maskelerini, temin etmekte yetersiz kalması ise cabası. Hükümete göre gereksiz olan cerrahi maskeler bugün güvenlik güçlerine ve hapishane gardiyanlarına dağıtıldığı ortaya çıktı.

Bugün bile, Fransa’da salgından ölenlerin sayısı 3000’ni geçmişken ve birçok sektörde koruyucu önemlerin hala eksik olmasına rağmen, hükümet sekreteri Olivier Dussopt , çalışma bakanı Muriel Pénicaud ve hatta Emmanuel Macron, CGT Kamu Hizmeti sendikasının Nisan ayını kapsayan grev bildirimini eleştirmekte beis görmüyorlar. Ancak bu bildirim işçileri greve çağırmaktan çok, koruyucu önlemlerin alınmayışına işçilerin tepki vermelerini sağlamak içindi, diye belirtildi. İşçilerin aldığı risklerin görmezden gelinmesi ise salgının bulaşmasını sürdürecek ve malesef yeni ölümleri getirecektir.