Fransa’da işsizlik yükselmeye devam ediyor!

◼ Yaprak ZORLU

26.9 milyonluk çalışabilir bir nüfusa sahip olan Fransa’da, 27 Nisan Pazartesi Çalışma Bakanı Muriel Penicaud’nun verdiği verilere göre 15 milyon işçi ve emekçi işsiz durumda, yani çalışabilir nüfusun yarısından fazlası. Bunların 5 milyon 450 bin 300’ü sürekli Pole Emploi’ya kayıtlı işsiz olurken, diğerleri evden çıkma yasağının ortadan kaldırılması süresinde geçici olarak işsizliğe gönderilen işçi ve emekçi. 2020 ilk üç ayında işsizliğin yüzde 7.1 arttığı da belirtildi.

İstatistik kurumu Dares’in yayınladığı verilere göre, A kategorisindeki iş arayanlar, yani ay içinde hiç çalışmamış olanların mart ayında sayıları 246.100 artarak 1996’dan bu yana en yüksek artışı kaydetti. 

B ve C kategorilerindeki işsizler, yani hem işsizlik maaşı alıp hem de aynı zamanda kısa süreli işlerde çalışan ve iş arayanlar ise aynı dönemde 68.000 düşmüş. A, B ve C kategorilerinin birlikte hesaplanmayla mart ayında, toplam işsiz sayısı 177.500 kişi arttı. 

Fransa’da geçici işsizlik 10 milyon 200 bini aştı

Hatırlatmak gerekirse sağlık krizi süresi boyunca geçici işsizliğe gönderilen işçi ve emekçiler brüt maaşlarının yüzde 70’ini (bu oran net maaşın yüzde 84’üne tekabül ediyor) alıyorlar. Gelirlerindeki bu yüzde 16’lık önemli kayıp ise insanların alım gücünü olumsuz etkiliyor.

Covid-19 krizi devam ederken sadece son bir hafta içerisinde 1 milyon 50 bin yeni kişinin geçici işsizliğe başvurduğu açıklandı. Açıklamada, 976 000 şirket tarafından geçici iş durdurma ve işçilerini geçici işsizliğe kayıt etmek için başvurular yapıldığı da ifade edildi.

Belirtmek gerekir ki geçici işsizlik maaşı ödeneğini işveren değil, 3’te 2’ini devlet, geri kalan 3’te 1’ini ise Unedic karşılıyor.  Hatırlatmak gerekirse Unedic (Union nationale interprofessionnelle pour l’emploi dans l’industrie  et le commerce) Sanayi ve Ticaret İstihdamı için Ulusal Meslekler arası Birliğinin bütçesi işçilerin maaşlarından kesilen  sosyal ödeneklerden (cotisation) oluşuyor.

Diğer yandan 1 Mayıs Cuma gününden itibaren önemli bir gelişme uygulanacak. Çocuklarına bakmak zorunda olan ebeveynler ve sağlık konusunda bir hassasiyeti (vulnérable) olan kişilere bakmak zorunda olan işsizler, eskiden olduğu gibi hastalık izni değil, mecburen bu tarihten itibaren geçici işsizliğe yönlendirilecekler.

Geçici işsizlik, Süresiz iş sözleşmesi olan işçilerin işten çıkartılmalarını şimdilik engellese de, aynı şeyi en güvencesiz kısa vadeli işler için istihdam edilen işçiler (interim) veya kısa süreli sözleşmelerle (CDD) çalışan emekçiler için söylenemez. Bu durumda olanların sağlık krizinin ekonomiyi altüst etmesinden olumsuz etkileneceği şimdiden görülmektedir. Sunulan verilere göre mart ayı istihdam oranı yüzde 22,6 gerilemeyle tarihi bir düşüşe sahne oldu. 

Konjonktürü gözleme (observatoire de la conjoncture) istatistik kurumuna göre önümüzdeki günlerde geçici işsizlik daha artmaya devam edecek. Kuruma göre daha 460 bin çalışanın geçici işsizliğe başvurması öngörülüyor.

Peki Çalışma bakanı Muriel Penicaud neler önerdi?

Çalışma bakanı, işsizlik sigortasından yararlananların temmuz sonuna kadar işsizlik maaşı almaya devam edeceklerini açıkladı. Ayrıca, geçen yıl hükümet tarafından onaylanan ve işsizlerin maaşlarını büyük oranda kırpan yeni işsizlik yasasının da şimdilik uygulanmayacağına belirti. Aslında böylelikle iktidarda olan hükümetin sağlık krizi öncesi yürürlüğe sokmak istediği yasaların ne kadar işçi ve emekçilere zararlı olduğunu kendileri de bir nevi kabul etmiş oldular. 

Diğer yandan Muriel Penicaud birkaç gün içinde sendikalarla sosyal diyalog başlatılacağını da belirtti.

Bu rakamların da gösterdiği gibi bu süreç içinde birçok büyük tekel üretimin yavaşladığı bugünkü koşullarda işçilerin maaşlarını sırtında yük etmemek için geçici işsizliğe gönderiyor. Bu büyük tekellerin koşulları fırsata çevirmesine sendikalar tepkili. Fransa’nın en mücadeleci sendikası olan CGT’nin işsizler ve sosyal korumasız işlerde çalışan işçiler örgütü bu alanda taleplerini açıkladı. 

• İşsiz kalan ve işi duran bütün işçilerin aldığı işsizlik maaşı asgari ücretin altında olmamalıdır.
• Kısa vadeli çalışan işçilerin işsizlik ödeneğinden yararlanabilmeleri için koşulların uygun hale getirilmesi.
• İşsizlerin her ay yapmak zorunda oldukları güncellenme zorunluluğu kaldırılmalı.