GLOBAL GÜVENLİK YASASININ 24. MADDESİ HABER ALMA HAKKINI TEHDİT EDİYOR

Gazeteci ve redaktörler topluluğu
Liberation

“Bizleri koruyanları korumak”?

17 Kasım’da Ulusal Mecliste gündeme gelecek “Global bir güvenlik için” adlı yasa tasarısının 24. maddesinin savunucuları amaçlarını işte böyle öne sürüyorlar. Fakat söylenenlerden de öte, güvenlik güçlerinin görüntülerinin yayımlanmasını sınırlandıracak bu önlem ancak, gazetecilerin olduğu kadar daha genel anlamda tüm yurttaşların bilgilendirme hakkını tehdit edecektir. Hükümetin ilham kaynağı olduğu bu madde yeni bir suç yaratacak: Müdahale esnasında bir polis ya da jandarmanın yüzü ya da kimliği “Tespit etmeyi sağlayabilecek” sicil kayıt numarası -şu ünlü “RIO” numarası- hariç görüntüleri; polislerin fiziksel ve ruhsal sağlığını zedelemeyi amaçlayarak kullanan, yayan kişilere 1 yıl hapis ve 45 bin avro para cezası kesilecek.

Tasarının raportörleri böylesi bir önlemin ancak güvenlik güçlerine karşı şiddeti tahrik etmeyi hedefleyerek onlara açıktan zarar verme amacıyla yayımlanan görüntüler için kullanılacağını ve kesinlikle “Gazetecilerin çalışmasını engellemeyeceğini” ya da “Gazeteci ve yurttaşların haber alma hakkını” sınırlandırmayacağını belirtiyor. Fakat zaten mevcut yasalar tehdidi, özel hayatın gizliliğinin ihlalini ve sosyal medya aracılığıyla tahrik etmeyi cezalandırıyor. Hedeflenen ve çok muğlak olarak tarif edilen “Fiziksel ve ruhsal sağlığı zedeleme” aslında başka bir amaca kapıyı aralıyor. Meydanlarda, tamamen yasal olmasına rağmen zaten kamu alanında yaptıkları müdahalelerde kendi resim ve görüntülerinin çekilmesine, bazen şiddete başvurmak da dahil olmak üzere, izin vermeyen polislerin, bunu engellemeleri hiç bu kadar meşru olmamıştı. Böylesi bir metinle basın organları, engelleyici prosedürlerden korkarak, itiş kakışlı müdahale görüntüleri yayımlamaktan vazgeçebilirler. Peki emekçi mahallelerinde yurttaşlar şiddetli gösterileri, sert polis müdahalelerini canlı yayımlarsa ne olacak? Memurlara olası bir zarar verme niyetinden dolayı engellenecekler mi?

Yeniden vurgulamak gerekirse. Basın kartlı ya da kartsız gazeteciler, yurttaşlar, insan hakları derneklerinin üyeleri tarafından çekilen, güvenlik güçleri tarafından gerçekleştirilen şiddeti gösteren videolar, bu konunun demokratik tartışmanın gündemine gelmesini sağladı. Bunların açıktan yayımlanması birçok gazeteci ve sivil toplum örgütlerinin anketlerini besledi. Bu görüntüler aynı zamanda, Başsavcı François Molins’in kısa bir süre önce sosyal basında çokça yaygınlaşan ve 2016’da Paris’te bir öğrenci gösterisi esnasında bir liseliye yumruk atan polis görüntüsüne dair meclisin başlattığı araştırma komisyonunda belirttiği gibi, davacı olmasa bile soruşturma başlatmaya yarayabilir. Bizzat içişleri bakanının bu konuda belirsizliği beslemesi ise kaygılarımızı kuşkusuz daha da arttırıyor, hatta tasarıda belirtilen zarar verme niyetini bile tamamen hiçe sayıyor. 2 Kasım’da BFMTV televizyon kanalında bakan şunları belirtiyordu: “Bir söz vermiştim, polis ve jandarma görüntülerinin sosyal medyada yayımlanmayacağı sözünü vermiştim, bu söz tutulacaktır zira yasa bu görüntülerin yayımlanmasını yasaklayacak”.

Aynı sırada “global güvenlik” yasa tasarısının 21. maddesi ise güvenlik güçlerinin kamera ile çekeceği görüntülerin “Kamuoyunu bilgilendirme” amaçlı yayımlanmasını mümkün kılıyor. LREM Partisinin Milletvekili ve Tasarının Raportörü Jean-Michel Fauvergue bu konuda amacını gizleme ihtiyacı bile hissetmiyor: “Görüntü savaşında gücü tekrar ele geçirme”.

Peki, bu yaya kameraların çektiği görüntüler güvenlik güçlerinin versiyonunun tersini kanıtlarsa ne olacak? Bir yandan haber alma hakkı engelleniyor, diğer yandan olayların kamuoyuna aktarılması ancak yetkililerin elinde olacak. Yasaya dair görüşlerini belirten Hak Savunucusu “kamuoyunun bilgilendirilmesi ve polislerin müdahalesine dair görüntülerin yayımlanması meşru ve demokratik işleyiş için bir gerekliliktir” diye belirtiyor. Bizler, gazeteci ve redaktör toplulukları, parlamenterlere bu temel demokratik hukuku unutmama ve bu metinden 24. maddeyi çıkarma çağrısında bulunuyoruz.

İmzalayanlar: AFP, Arte, BFMTV, Challenges, Courrier international, les Echos, Europe 1, le Figaro, France Culture, France Info, Franceinfo.fr, Franceinfo TV, France Inter, France 2, France 3 National, l’Humanité, le JDD, LCP, Libération, Marianne, le Média, Mediapart, Midi libre, le Monde, M6, l’Obs, le Parisien, Paris Match, le Point, Premières Lignes, RTL, Sud Ouest, Télérama, la Tribune televizyon, gazete ve dergilerin gazeteci, redaktör ve/veya personeli.

(Çeviren: Deniz Uztopal)