Siyaset Bilimci Hamit Bozarslan: Yaşananlar zaferi ilan edilen neoliberalizmin iflası

Siyaset Bilimci Prof. Dr. Hamit Bozarslan birçok ülkede uygulanan politikaların koronavirüs karşısındaki başarısızlığını 1979-1980’de zafer ilan eden neoliberalizmin iflası olarak değerlendirdi.

Şerif KARATAŞ

Dünyanın koronavirüs salgınıyla mücadelesi sürerken, devletlerin uyguladığı sağlık ve ekonomik politikaları eleştirilerin hedefi oldu. Siyaset Bilimci Prof. Dr. Hamit Bozarslan birçok ülkede uygulanan politikaların koronavirüs karşısındaki başarısızlığını “1979-1980’de zafer ilan eden neoliberalizmin iflasıdır” şeklinde değerlendirdi.

Dünyayı tehdit eden koronavirüs salgınıyla ilgili Tarihçi, Siyasal Bilimci ve Paris Sosyal Bilimler Yüksek Okulu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hamit Bozarslan’la konuştuk. Tarihte koronavirüse benzer salgınlar olduğunu belirten Bozarslan, “Sanıyorum ilk defa tüm dünyanın tecrit olduğu bir durum yaşanıyor. Marx 19. yüzyılda burjuvazinin dünya tarihini birleştirdiğinden bahsediyordu. Fakat Marx bunu söylerken bir süreç olarak tarihten bahsediyordu. Şu an içinde bulunduğumuz dönem kısa bir süre yaşanacak ama son derece önemli bir dönem. Bir boşluk, bir korku içinde birleşiyor dünya tarihi. Önceki salgınların hiçbirinde ortak tarihleşme olmamıştı” ifadelerini kullandı. 

Geçmişten ders çıkartılması gerektiğini belirten Bozarslan, “Vahşi bir kapitalizmden ve radikal bir milliyetçilikten beslenen bir rejimle karşı karşıyayız. Bu korku, yalan ve gizlilik geleneği ile ayakta kalan bir rejim. Bunun Çin kültürü ile bir ilişkisi yok, totaliter bir rejimle ilişkisi var. Bu totaliter rejimin gizlilik ve yalan kültürü dünyaya çok pahalıya mal oluyor” dedi. 

« DÜNYA ÇAPINDA ÇOK BÜYÜK BİR ÇÖKÜŞ YAŞANACAĞI AÇIK »

Salgın sonrası rejimlerin nasıl etkileneceğine ilişkin Bozarslan, şunları söyledi: “Bu konuda öngörüde bulunmam mümkün değil. Çünkü nasıl gelişeceklerini bilemediğimiz bir yığın faktör var. Denklemin terimlerinin çok önemli bir kısmını tanımıyoruz. Krizin ne kadar süreceğini, ekonomik maliyetinin ne olacağını bilmiyoruz. Dünya çapında çok büyük bir çöküş yaşanacağı açık. Ondan sonra dediğim gibi demokrasilerde kapanma kültürü mü hakim olacak, demokrasiler sınırlarını mı kapatacak, sadece sosyal olgularıyla milli bir çerçevede mi başa çıkmaya çalışacaklar yoksa dayanışma içerisinde mi olacaklar? Bunları bilemiyoruz.”

Pendemi ile beraber dünyadaki sağlık sistemlerini değerlendirmesini istediğimiz Bozarslan, “1979-1980’de zafer ilan eden neoliberalizmin iflasıdır… Margaret Thatcher’ın, Ronald Reagan’ın iflasıdır. Avrupa’da ve ABD’de bu apaçık bir şekilde ortaya çıktı. Avrupa’da Almanya gibi sosyal devlet olgusunu nispeten koruyan bir tutum krizle daha rahat başa çıkabildi, diğer toplumlar başa çıkamadı” ifadesiyle yanıt verdi. Reklam

DÜNYA AYNI KADERİ DEĞİL; AYNI KORKUYU YAŞIYOR

“Koronavirüs öncesi” ve “koronavirüs sonrası” diye bir ifadenin tarihe geçip geçmeyeceğine dair sorumuza Hamit Bozarslan şu ifadelerle yanıt verdi: “İlk kez dünyada 5-6 milyar insan aynı kaderi yaşamıyor. Hindistan’da sıkıyönetim ilan edildiği zaman milyonlarca insan açlıktan ölmemek için yayan olarak köylerine döndüler. Afrika’da bazı insanlar yasaklara uymadıkları için öldürüldüler. Fransa’nın banliyölerinde bile 2 çocuğunuz varsa, 25-30 metre karede yaşıyorsanız, Şatoda yaşayan biriyle aynı koşullarda yaşamıyorsunuz. Çok ciddi farklılıklar var arada. Bununla birlikte, ilk kez dünyada 5-6 milyar insan aynı korkuyu yaşıyor. Ya da aynı korkuyla belirlenmiş süreci yaşıyor… İkincisi dünyanın her yerinde çok ciddi bir ekonomik çöküş yaşanacağı kesin. Yüzde 6-7’lik bir çöküşten bahsediliyor. Fransa’da büyük ihtimalle yüzde 9-10, ABD’de buna yakın. Erdoğan Türkiye’de bir şey olmayacağını söylüyor. Fakat Türkiye’de de çok ciddi bir krizin yaşanacağı kesin. İnsanlık tarihinde ilk kez 1929’dan sonra böylesi bir kriz yaşanmakta.”

« TÜRKİYE’DE GİZLİLİK KÜLTÜRÜNÜN OLDUĞU İNKAR EDİLEMEZ »

Türkiye’nin koronavirüs sonrasında ilişkin öngörüde bulunmasının mümkün olmadığını anlatan Bozarslan şunları söyledi: “Ama şu çok açık; Türkiye’de bir yalan kültürünün olduğu, gizlilik kültürünün olduğu inkar edilemez. Türkiye’nin verdiği rakamlara hiç kimse güvenmiyor. Basından takip ettiğimiz kadarıyla Türkiye’de ölüm istatistiklerinin ne kadar yükseldiğini görüyoruz ve Türkiye’nin bu şekilde insanları ikna etmesi çok çok zor. Bununla birlikte toplumun kalkıp, en azından şu an, hesap soracağını sanmıyorum. Türkiye’de verilen istatistiklere kesinlikle güvenmemek gerekiyor. Bir karşılaştırma olarak şunu söyleyebilirim. Mesela İngiltere ya da Fransa’da istatistikler verildiğinde resmi rakamlara lütfen güvenmeyin deniliyor. Güvenmeyin, çünkü kesin rakamı bilmiyoruz diyorlar. Büyük bir ihtimalle ölü sayısı çok daha fazla deniyor. Türkiye bunun tam tersi. Erdoğan rejimi bu krizin bir fırsat olacağını söylüyor. 1945’ten sonra ‘Türkiye tekrar çok önemli bir rol oynayabilir’ diye. Erdoğan’ın stratejisi şu; harabeye çevrilmiş bir dünya Türkiye’nin önünde diz çökecek. Türkiye’nin kendisi zayıflamış olsa bile lider bir ülke haline gelecek. Avrupa’nın, Rusya’nın ya da Amerika’nın Türkiye’den çok daha fazla çökmesi için bir neden yok. İnsanlığın tümü çok büyük bir çöküşle karşı karşıya gelecek. Fakat kalkıp insanlığın Türkiye’nin önünde diz çökmesi için pek bir neden bulunmamakta.”

‘ERDOĞAN REJİMİ TÜRKİYE’DE TOPLUMU İMHA ETTİ’

Türkiye’de şu an toplumun tümüyle sersemleştirilmiş durumda olduğunu belirten Bozarslan, “Toplumsal bir direniş görebilmek çok zor. Erdoğan rejimi Türkiye’de toplumu imha etti. Bunu 4-5 yıldır söylüyorum zaten: Erdoğanizmin en önemli silahı toplumun akli melekelerini ortadan kaldırmaktır. Şu anda toplumun akli melekeleri büyük bir oranda ortadan kaldırılmış durumda. Kriz döneminde herkes için önemli olan ayakta kalabilmek ve ekonomik krizle baş edebilmek. O yüzden toplumsal bir tepki görmek çok çok zor. Bu arada şunu da söyleyeyim; Kürt toplumu her şeye rağmen daha direngen bir toplum” ifadelerini kullandı. Bozarslan, muhalefetin durumuna ilişkin de şunları söyledi: “Ortada CHP gibi bir olgu olduğu sürece Türkiye’de toplu bir muhalefet görmek mümkün değil. Yarı ulusalcı, yarı demokratik bir hareketle karşı karşıyayız. Cesaret sahibi olmayan bir hareketle karşı karşıyayız. CHP’nin ne yapabileceğini tahmin etmek mümkün değil. Gelecek Partisini ve Deva Partisini AKP’nin tarihinden koparabilmek pek mümkün değil. Krizin ötesinde, krizden sonrasını düşünmek gerekiyor.” Kürtlerin bütün baskılara, katliamlara rağmen ayakta olan bir toplum olduğunu belirten Bozarslan, “Kayyumlara rağmen daha ayakta olan bir toplum. Kendisini bir dava sahibi olarak görebilen bir toplum. Bu toplum belki yarın her şeye rağmen çok daha direngen bir toplum haline gelebilir. Sorun Kürt illeri dışında kalan muhalefetin olmaması” değerlendirmesinde bulundu.

Kaynak : Evrensel