Patronların yardımına yetişen kararnameler

Pierric Marissal ve Loan Nguyen / Humanite 26 mart 2020

Çok önemli sektörlerde çalışma süresi sınırı patladı

İş yasasına karşı büyük bir tehdit yaşanıyor. Hükümet günlük olduğu kadar haftalık çalışma süresinde kazanılmış haklar konusunda önemli derogasyonlar getiriyor. Kararname bunların “ulusun güvenliği ve ekonomik ve sosyal yaşamın devamlılığı için büyük oranda zorunlu olan sektörler” için geçerli olduğunu belirtiyor, fakat bu sektörlerin listesi daha sonra yayınlanacak. Geçen şubat ayında “belirleyici” sektörler olarak tanımlananlara bakarak bunların enerji, Telekom, lojistik, toplu taşıma, sağlık ya da gıda olduğunu öne sürebiliriz. Bugün azami olarak 12 haftalık bir dönem için bu sektörlerin şirketleri işçilere ortalama 44 saat çalışma dayatmakla sınırlıydılar, yârin ortalama çalışma süresini 46’ya (hatta balıkçılık ve gıda sektöründe 48 saate kadar) çıkartabilecekler ve azami olarak 60 saate kadar dayatabilecekler. Aynı şekilde günlük çalışma süresi 12 saate kadar uzatılabilecek. Kararname “aşılan süre kadar bir dinlenme süre verilme şartıyla” işçinin gündüz olduğu kadar gecede çalışabileceğini belirtiyor. Tam da bu konuda iki mesai arasında dinlenme süresi de 11 saatten 9 saate geriletiliyor. Orange Telecom’da CGT sendikasının işçi delegesi Cedric Carvalho “bunu yakından takip edeceklerini ve çok dikkatli olacaklarını” belirtiyor. Ona göre “daha önce kasırgaların yaşandığı dönemlerde bu tür değişiklikler yaşadık, kimi arkadaşlarımız 7 günün 6’sında çalıştılar ve günde 10 saat mesai yaptılar. Bunun ne kadar yorucu olduğunu tahmin edebilirsiniz. Bu acil durum kesinlikle genelleştirilmemeli, üstelik kimi teknisyen arkadaşımız Covid-19’dan dolayı izine ayrılmak zorunda kaldılar”. Son olarak ise pazar günleri çalışmak tüm bu şirketlerde artık serbestleşti, üstelik artık sendikaların izninin olması bile gerekmeyecek. Artı bu derogasyon yan sanayinin şirketleri için de geçerli olacak. Kararname çalışma süresinin uzatılması ve pazar günü çalışılmasına dair tüm bu önlemlerin 31 Aralığa kadar geçerli olduğunu belirtiyor.

Ücretli izin konusunda sektörde toplu bir anlaşma şartıyla işveren işçinin evden çıkmadığı sürenin bir kısmını ücretli izin olarak sayabilecek. Kararname işverenin böylelikle azami olarak işçinin kaç gününe el koyabileceğini de belirtiyor : ücretli izinden 6 gün, eskiden fazla mesaiden birikmiş izin günlerinden ise 10 gün. Bu son konuda şirket işçiye sormadan bile bunu uygulayabilecek ve hayata geçirmeden önce uyması gereken bir süre bile olmayacak. Çalışma bakanı Muriel Penicaud “bugüne kadar işveren bir aylık bir süreye uyması gerekiyordu” diye belirtiyor.

CGT konfederasyonunun sekreteri Celine Verzeletti “bir işçinin şirketi kapalı olmasından dolayı, ya da evden çıkamaması ve özgürlüğünden mağdur olmasından dolayı tatilde olduğunun sayılmasına karşıyız. Var olan sağlık felaketine birde sosyal adaletsizliği ekleyerek bu hükümet her şeyin üstünde olduğunu gösteriyor” diye eleştiriyor. Üstelik sendika bu önlemlerin geçerlilik süresinin yeterince net olmadığını ve Covid-19 salgınından sonra da devam edebileceğinden kaygılanıyor. Tüm bunun amacı ise faturanın şirketler ve işsizlik ve sosyal sigorta masraflarından dolayı eline cebine atmak zorunda olacak olan Devlet için, hafifletmektir (…).

Geçici işsizlik, büyük şirketler suistimal riski

Çalışma bakanının ilan ettiği önlemler arasında şirketlerin işçileri geçici olarak işsizliğe gönderme, yani sözleşmeyi dondurmanın kolaylaştırılması da var. Devlet işverenlere işsizliğe gönderdiği işçileri için asgari ücreti tam olarak diğerleri için ise net ücretin yüzde 84’ünü ödeyecek. Şirketler bu yardımı alabilmek için bir ay içinde başvurmaları gerekiyor. Muriel Penicaud’ya göre şu ana kadar yarısı küçük ve orta boylu şirket olmak üzere 37000 şirket başvuruda bulunmuş. (…)

Bu önlem işçilerin birçoğu için bir oksijendir, fakat kamu parasına göz dikmiş birçok şirket içinde bir fırsattır. Örneğin (Telekom tekeli) SFR’nin genel müdürü işçilerinin yüzde 60’ını geçici işsizliğe gönderileceğini ilan etti, oysaki en önemli sektörler içinde bulunan ve krizden etkilenmeyen bir şirket. (…) Bu konuda sorulan bir soruya cevap veren çalışma bakanı Penicaud “ karşılıklı bir güvenç sürecinde olmamız daha sonradan bir kontrolün olmayacağı anlamına gelmiyor”. (…)