Katliamın 27. yılında: Solingen Anıtı’nın halkaları

“Faşizme, ırkçılığa karşı olan herkes bu anıtın parçası olabilir. Zaten üzerine yerleştirilen tabelanın mesajı net: Bu halkalar gibi bağlanarak birlikte yaşamak istiyoruz.”

◼ Semra ÇELİK

Almanya’da 1990’ların başında, 29 Mayıs 1993’te mülteciler tartışmasının zirvesinde, aşırı sağ örgütlerden dört kişi, Solingen’de Genç ailesinin evine öldürücü bir kundaklama saldırısı gerçekleştirdi. Saldırıda Genç ailesinin beş ferdi katledildi. Birçoğu da yaralandı. Bu saldırı, Solingen’in savaş sonrası tarihinin  “en üzücü saldırısı” oldu. Saldırıdan kısa bir süre sonra Solingen’deki Gençlik Refahı Atölyesi, Mildred Scheel Meslek Yüksek Okulu’nda “Solingen Anıtı”nın yapımını başlattı.

Solingen belediye meclisinde ve şehir yönetimindeki çoğunluk, başlangıçta şehrin ortasında bir anıtın dikilmesine çok az sempati duydu ve anıt çok az destek aldı. Muhtemelen kentin itibarının daha da zedelenmesini engellemek amacıyla mümkün olan en kısa sürede gündeme dönmek ve kundaklama saldırısına çok fazla dikkat çekmemek isteniyordu. Kısacası anıt için yer bulmak zordu. O zamanlar Mildred Scheel meslek yüksek okulu müdürü olan Bay Plümacher’in desteğiyle, saldırıda öldürülen 18 yaşındaki Hatice Genç’in devam ettiği Beethoven Straße’deki bu okulun arazisine anıt dikildi.

Anıta karşı çıkılmasında başka bir argüman da gönderilen taslakta kırılan bir gamalı haçın olmasıydı. Nazi sembollerinin kullanılmasının yasak olmasını bahane eden çevreler, kırıldığını, parçalandığını gösterse de gamalı haça karşı çıkmaktaydı. Bugün hem Solingen Anıtı’nda hem de Frankurt’taki Hülya Platz Anıtı’nda parçalanan gamalı haç bulunuyor. Bu, faşizme karşı açık mücadelenin sembollerle ifade edilebilmesi konusunda bir kazanım olarak görülüyor.

Anıt, Solingen halkının büyük desteği ile orijinal olarak planlanan biçimde inşa edildi. Kundaklamanın ilk yıldönümü vesilesiyle 29 Mayıs 1994’te açıldı. 10 binden fazla insan, Genç ailesinin Aşağı Werner Caddesi’ndeki Mildred Scheel okulundaki anıta kadar insan zinciri oluşturdu ve anıttaki beş halkayla birleşti. Bu beş halkada ırkçı saldırıda öldürülenlerin adları yazılıydı.

Sonraki yıllarda, anıt, belediye meclisi, şehir idaresi ve vatandaşlar tarafından desteklenen ve Solingen sınırlarının çok ötesinde ırkçılığa karşı “Solingen anıtı” olarak bilinen  anma kültürünün önemli bir parçası haline geldi.

Şu ana kadar 5 bin halkanın ördüğü anıtın ilk beş halkasının üzerinde faşistlerin katlettiği Hülya Genç, Gülistan Öztürk, Hatice Genç, Gürsüm İnce ve Saime Genç’in ismi yer alıyor.

İki insanın karşılıklı tutarak parçaladığı gamalı haç ve bu iki insanın etrafındaki demir halkalardan oluşan anıt, yapılış felsefesi bakımından oldukça anlamlı. Zaten anıtın üzerine yerleştirilen tabela mesajı net bir şekilde veriyor: “Bu halkalar gibi bağlanarak birlikte yaşamak istiyoruz”.

Nazilerin sembolü gamalı haçı parçalayan insanın etrafını ören halkaların üzerindeyse ırkçılığa karşı çıkan insanların isimleri bulunuyor. Halkaların bir özelliği de giderek çoğalması; çünkü ırkçılığa ve yabancı düşmanlığına karşı mesaj vermek isteyen herkes 5 avro karşılığında anıta kendi adına bir halka koydurabiliyor.

Anıtın en önemli özelliği, yaşayan bir anıt olması: Faşizme, ırkçılığa karşı olan herkes, her dernek, her okul, her kurum bu anıtın parçası olabilir. Açılışından şimdiye kadar yaklaşık 6 bin 500 ila 7 bin bin halka bir araya geldi. Anıt her yıl yaklaşık 150 ila 200 halka kadar büyümeye devam ediyor. Okullar, kurumlar, derneklerdeki insan sayısı da dikkate alındığında on binin çok üstünde insan Solingen Anıtı aracılığıyla; “Faşizme geçit yok, bir daha asla!” diyor.