Enflasyon hız kesmeden devam ediyor

YAPRAK ZORLU

Fransa’da enflasyon yükseliyor. Gıda fiyatlarındaki artış, Fransızları tüketim alışkanlıklarını değiştirmeye zorluyor ve haneler ucuz ürünlere yöneliyor. Promosyonlar aranıyor, fiyatları karşılaştırmak, harcamaları optimize etmek ve alışveriş listesi yapmak gibi yollarla tasarruf etmek gerekiyor. Çoğu Fransız, arabalarının kullanımını sınırlıyor, kıyafet ve gezilerinde kesinti yapıyor.

INSEE’nin verilerine göre, mart ayında enflasyon %5,6’ya ulaşmasına rağmen, süpermarketlerde satılan tüketim malları bir ayda %1,1, bir yılda ise %15,9 arttı.

Emekçilerin %55’i araba kullanımını sınırlarken, %51’i de daha az kıyafet satın alıyor ve %50’si gezilerini erteliyor. Daha da kötüsü %25’lik bir kesim gıda harcamaları kısmak zorunda kalıyor ve bu rakamlar NielsenIQ araştırma şirketinin yaptığı geçen yılın Mayıs ayına göre 7 puan artmış durumda. Tüketici dernekleri, 60 milyon Fransız tüketicinin, 2021 yılında aynı alışveriş sepetindeki ürünler için geçen yıla göre yıllık ortalama 790 € daha fazla ödeme yaptığını açıkladı. 

Emekçiler arasında alışveriş bütçelerinde en fazla kesinti kesim 50 yaş altı kişiler ve aileleri oldu. NielsenIQ verilerine göre emekçilerin bütçelerinde yaptığı kesinti oranı %3,7 ve -%3,8 olarak gerçekleşti. Anketin ortaya koyduğu en dikkat çekici bölüm ise , 18-35 yaş aralığındakilerin %30’u her gün kahvaltı yapmıyor. Nüfusun sadece 3 milyonu veya mevcut enflasyon dalgasından korunduğunu söylüyor ve bu da geçtiğimiz Mayıs ayına kıyasla -15 puanlık bir düşüşe işaret ediyor. 

Ankette, enflasyonun etkisiyle en çok artış gösteren ilk 3 ürün kategorisine bakıldı.

Dondurulmuş gıda bölümü artık +%20 artışla daha da pahalı hale geldi. Enerji fiyatlarındaki artışın yanı sıra soğuk zinciri korumak için gereken ekstra masrafların da etkisi var.

Taze ürünler, dondurulmuş ürünlere benzer şekilde soğuk zinciri sağlama zorunluluğu nedeniyle, Mart 2022 ile Mart 2023 arasında %+16,5 artışla en çok artış gösteren ikinci ürün kategorisi oldu.

Hayvanlar için ürünler de +%15 arttı. Burada da detaylı olarak bakıldığında, köpek veya kedi mamaları gibi ürünler arasında tekli kroket fiyatları %+18 arttı.

Enflasyonda ilk 3 sırada yer alan ürünler ise şunlar:

• Un fiyatları Şubat 2022 ile Şubat 2023 arasında %+37 arttı.
• Özel etiketli dondurulmuş kıyma fiyatları %+33 arttı.
• İlk fiyatlı tuvalet kağıdı fiyatları ise Ocak 2022 ile Ocak 2023 arasında %+27 arttı.

Gıda fiyatlarındaki enflasyondan en çok yararlananlar üreticiler, imalatçılar ve süpermarketler oldu. Maliye Genel Müfettişliği tarafından yapılan bir rapora göre, tarım-gıda endüstrisi fiyat artışlarına katkıda bulunmuyor ve bu artışların tamamı tüketicilerin sırtından karşılanıyor. Üreticilerin marjları son dönemlerde artarken, süpermarketler de artan ciro ve karlar bildiriyorlar. Michel-Edouard Leclerc, tüm kanalların birleşmesiyle yıllık %4’lük bir ciro artışı elde ettiklerini ve benzinle birlikte +%8,5’lik bir artışla 55,6 milyar Euro’ya ulaştıklarını açıkladı. Sonuç olarak tüketiciler, yüksek fiyat artışlarından dolayı daha fazla ödeme yapmak zorunda kalıyorlar. Bu durum, gıda fiyatlarındaki artışların ekonomik eşitsizliği arttığının bir göstergesi.

Ekonomik veriler, enflasyonun yaşlıları ve düşük gelirli haneleri daha fazla etkilediğini gösteriyor. Özellikle kırsal kesimlerde yaşayanlar, yüksek yakıt maliyetleri ve seyahat gereksinimleri nedeniyle daha fazla etkilen kesimlerin başında geliyor. Ayrıca, yaşlı nüfusun yaşam maliyetlerindeki artışın genç nüfusa kıyasla daha yüksek olması, bu kesim için daha zorlu bir finansal durum yaratıyor. Böylesi durumlarda hükümetin sunduğu sosyal yardım ve destek programları ise düşük gelirli haneler ve yaşlı nüfus için daha fazla önem kazanıyor. Ancak onlarda halkın beklentilerini karşılamıyor. Örneğin bir yılda, 75 yaş üstü için yaşam maliyeti %6,21 ve 65-74 yaş grubu için %5,77 arttı. Kıyaslamak gerekirse bu artış 35 yaş altı kişilerde sadece %4,75’tir.

Özellikle enerji fiyatlarındaki artış, ısınma, gıda, ulaşım gibi temel ihtiyaçların fiyatlarını yükseltti. Bu da düşük gelirli kesimlerin yaşam standartlarını daha da kütüleştirdi. Çek yardımları gibi geçici önlemler ise uzun vadede sorunu çözmüyor.